WYDAWNICTWO FA-art   Start START   Książki KSIĄŻKI   Kwartalnik KWARTALNIK   Archiwum ARCHIWUM   Strony Autorów STRONY AUTORÓW   Redakcja REDAKCJA
 tu jesteś: Nr 67, listopad 2003OSTASZEWSKI

MY, CHŁOPCY Z REKLAMY KNORRA

Wraz z chłodem przypełzł nastrój refleksyjno-depresyjny. Nic to, pomyślałem, październik jest przecież tradycyjnym miesiącem promocji wszystkiego, co nazwać można literaturą, więc wciągnięty w wir imprez na pewno zapomnę o deprechach. I próbowałem zapomnieć, odegnać od siebie dusiołki oraz inne zmory wyobraźni wczepiające się w duszę. [Dusza? Wygląda na to, że opanowałeś nowe słówko, wtrąciła moja odwieczna, acz nieoficjalna narzeczona. Czepiają się mnie jakieś mocno odgrzewane młodopolszczyzny, próbowałem się wytłumaczyć, bo czytam Podglądania Krystiana Lupy, a tam nieustannie albo drżączka duszy, albo wzwód fallusa.]

Zacząłem akcję poprawiania sobie nastroju od wizyty na wieczorku Marcina Cecki. Szedłem na pewniaka, przekonany, że młody, atrakcyjny wierszopis, który lubi pośpiewać z kapelą, musi emanować wyłącznie dobre fluidy. Zasiadłem, czekam, popatruję na ludzi tłoczących się w knajpie. Powinna zaniepokoić mnie nazwa kapeli towarzyszącej poecie: Melancholia, to przecież nie wróżyło nic dobrego. Nie zaniepokoiła jednak. Muzycy zaczęli grać, Cecko zaczął deklamować. Pierwsze dziesięć minut można jeszcze było wytrzymać: wiersze takie sobie, ale niektóre frazy ciekawe, muzyka bez wyrazu, ale niezbyt dręcząca. Potem zaczęło być nudnawo. Ludziska coraz rzadziej popatrywali na scenę, koncentrując się na szklankach z piwem. Ja zająłem się przede wszystkim okołostolikową konwersacją. Melancholia wciąż grała, Cecko wciąż deklamował (no bo raczej nie śpiewał). Po półgodzinie spojrzałem na scenę. Postać poety była niewyraźna, jakby rozmazana. Ależ nakopcone w tej knajpie, pomyślałem. I wróciłem do niezbyt interesującej rozmowy o przyszłości kina niemieckiego. Poeta zszedł ze sceny dopiero po godzinie. Był już tak przezroczysty, że prawie niewidoczny.

Po powrocie z wieczorku Cecki wpadłem w szpony hipochondrii. Chyba mam coś ze wzrokiem, myślałem, bo to chyba niemożliwe, żeby Cecko rozmazywał się sam z siebie. Trzeba iść do okulisty. A jeśli nadciąga ślepota? Przynajmniej nie będę musiał czytać tych wszystkich beznadziejnych książek, których ostatnimi czasy jest jakby więcej, próbowałem się pocieszać, nie będę musiał czytać kolejnego tomu prozy Lupy.

Snułem się po mieście, opowiadając mniej lub bardziej znajomym o nastrojach refleksyjno-depresyjnych i kontemplując gęstą, krakowską mgłę. Raz po raz spotykałem pisarza czy poetę (o dramaturgach nie wspomnę), co mnie nie dziwiło, bo przecież w czasie targów książki ilość pisarzy wydeptujących krakowskie bruki zawsze przekracza wszelkie dopuszczalne normy. Pod księgarnią Zielonej Sowy natknąłem się na specjalistę od przemocy bo-zupa-była-za-słona w rodzinie, Wojtka Kuczoka. Minę miał nietęgą. Czyżby wymyślał kolejną powieść, tym razem o dziewczynkach maltretowanych psychicznie przez neurotyczne matki? Okazało się, że jednak nie. Opowiadał mi zmęczonym głosem, jak przez godzinę siedział w księgarni, podpisując swoje książki. Podpisując? Żeby tam! Przez sześćdziesiąt minut podpisał dwie książki, i to przyniesione przez tę samą osobę. Ludzie łazili, spozierali na półki, mówił Kuczok, a ja kwitłem przy stoliku i wydawało mi się, że jestem przezroczysty, że oni wcale mnie nie widzą, albo nie chcą widzieć. Ha, a więc to nie tylko ja mam coś nie tak ze wzrokiem. Może to epidemia nowej mutacji grypy, która rzuca się na oczy. [Grypa oczna, zdziwiła się moja odwieczna, acz nieoficjalna narzeczona, tu już chyba przesadziłeś, albo za dużo czytasz prozy Jacka Dukaja i wyobraźnia ci się przegrzała.] Ponarzekaliśmy sobie z Kuczokiem nieco na nędzę losu pisarza i mizerię polskiego futbolu. A potem oddaliłem się krokiem żwawym, bo musiałem jeszcze odebrać z dworca Mariusza Sieniewicza, z którym prowadziłem wieczorem spotkanie.

W Lokatorze było ciemnawo i pustawo. Sieniewicz zastanawiał się, przyjdą czy nie przyjdą, będą zadawać pytania czy nie będą. Pocieszałem go, że w razie czego wejdziemy, jak bohater jego powieści, Czwartego nieba, w przyjemny chmurokorytarz, odnajdziemy chmurzyce-żubrzyce i będziemy czochrać je po wygiętych w pałąk grzbietach. No tak, my zawsze możemy się świetnie bawić we własnym towarzystwie, ale ludzie, ludzie! Co powiedzą ludzie! Ci jak zwykle nie odzywali się zbytnio. Rozmawialiśmy z Sieniewiczem o jego powieści. W świetle kopcących świec wyglądaliśmy chyba jak dwie zjawy z horroru o niskim budżecie. Rozmawialiśmy i rozmawialiśmy, a im dłużej trwała nasza zajmująca konwersacja, tym byliśmy mniej wyraźni. Dopiero pod koniec spotkania, kiedy zaczęliśmy spierać się o literaturę zaangażowaną i politykę, ludzie nas zauważyli, zaczęli nawet zadawać pytania. A potem zaraz spotkanie się skończyło. Wyszliśmy z Lokatora, aby rozpłynąć się w szarych krakowskich ciemnościach.

Kilka dni później pojechałem do Katowic na sesję naukową o pisarzach z roczników 70., czyli samych swoich. Spodziewałem się najgorszego, bo byłem pewien, że widok hałd i poszarzałych familoków będzie doskonałą pożywką dla mojej narastającej deprechy. A do tego jeszcze ci ludzie, zmieniający się w niewyraźne cienie! A tu niespodzianka, siedzieliśmy w przyjemnej salce, której wystrój pamiętał czasy panowania przewodniej siły narodu, co to ciągnęła lud pracujący miast i wsi ku świetlanej socjalistycznej przyszłości, gadaliśmy o literaturze z pasją i chyba nawet przyjemnością. Byliśmy tam sami swoi, we własnym światku i własnym sosie. I wszyscy byli wyraziści aż do bólu. Pewnie dlatego, że prawie nie było obcych, szerokich ani wąskich czytelników, więc nikt nie musiał tłumaczyć obcym spraw oczywistych i fundamentalnych.

Ale kiedy wróciłem do Krakowa znowu poczułem się niewyraźny, nieomal przezroczysty. Ki diabeł, czyżby jakiś niezbyt dopieszczony w recenzji pisarz rzucił na mnie urok? Tu już nie o słabnący z każdym rokiem wzrok chodzi przecież, lecz o ontologię. Bo kimże jestem, cieniem czy materią? Postanowiłem skonsultować się z moją odwieczną, acz nieoficjalną narzeczoną. Opowiedziałem, że znajomi z branży wydają mi się niewyraźni, rozmazani, więcej, że ja sam chyba taki właśnie jestem.

– Widziałeś reklamę gorących kubków Knorra? – spytała moja odwieczna.

– Widziałem, ale…

– I co w niej jest?

– Faceci, którzy najpierw są rozmazani, ale po zjedzeniu zupki nabierają ostrości. Ale jaki to ma związek z moim problem?

– Bardzo ścisły. Tobie i innym piszącym, szczególnie tym młodszym, wydaje się, że robicie coś istotnego dla ludzi i że powinniście być zauważani przez nich, poklepywani po plecach. A w rzeczywistości jesteście dla, jak to mówicie, szerokiej publiczności czytającej, bardzo niewyraźni, stanowicie słabo rozróżnialną masę chłopców i dziewcząt zajmujących się nie za bardzo poważnymi sprawami. Problem w tym, że nie próbujecie zrobić nic, aby do tych ludzi trafić, zainteresować ich waszym pisaniem. Inaczej rzecz ujmując – moja odwieczna, acz nieoficjalna narzeczona zbliżała się nieubłaganie do efektownej puenty – jesteście jak chłopcy z reklamy Knorra, tyle tylko że nie znaleźliście jeszcze magicznie skutecznych kubków, które rozwiążą wasze problemy. Co więcej, wcale ich nie szukacie.

– Ale gdzie ich szukać? – nieomal załkałem.

– Nie wiem. Ale, jak jest napisane w jednym ze światowych bestsellerów, szukajcie a znajdziecie.

(19 listopada 2003)


data ostatniej aktualizacji: