Od Redakcji (1987)

Przedstawiamy pierwszy numer kwartalnika „FA”, redagowanego w środowisku Górnego Śląska i Zagłębia. Powstanie pismay jest konsekwencją zaistnienia ruchu Wolność i Pokój. Reprezentujemy siebie. Publikację poza cenzurą traktujemy jako szansę ocalenia tożsamości. Pismem „FA” zamierzamy zaprzeczyć powszechnym opiniom o Śląsku jako kulturalnej pustyni.Celem pisma jest poruszanie najważniejszych problemów społecznych w aspektach: kulturalnym, artystycznym i ochrony środowiska.

Od Redakcji (2013)

W związku z 25. rocznicą powstania pisma postanowiliśmy przygotować reedycję pierwszego numeru kwartalnika „FA-art” przekonani, że zawiera on ciekawe z historycznego punktu widzenia materiały, a niestety z wielu powodów nie był i nie jest szerzej dostępny.
Numer liczył nominalnie 62 strony, z których ostatnia pozostała pusta, nie miała być zadrukowana. Cztery kolejne (41-44) nie zostały w ogóle zmakietowane. Okoliczności i decyzje redakcyjne z tym związane przedstawiamy w nocie na stronie 41 niniejszej edycji.
Historia redakcji i ręcznego makietowania pierwszego numeru pisma rozpoczęła się w czerwcu 1987 r. i z przerwą na wakacje trwała do końca października tegoż roku. Z powodów finansowych, tzn. braku pieniędzy na opłacenie podziemnych drukarzy, jesienią 1987 r. przygotowano jedynie tzw. blachy offsetowe, a numer ukazał się dopiero w maju 1988 r. Drukarze (Wokół Nas z Gliwic) dostarczyli nam jednak nie gotowe zeszyty, a luźne kartki, które mieliśmy we własnym zakresie połączyć. Nie sprzyjało to wprowadzaniu numeru do obiegu, czas mijał, a we wrześniu 1988 roku SB skonfiskowała większą, zgromadzoną w Katowicach, część nakładu. Ocalałą część, około 300 egzemplarzy z wydrukowanego 1000, redaktorzy kolportowali we własnym zakresie, głównie na terenie Śląska i Zagłębia.
Redakcja gazety składała się w 1987 roku z Wojtka Jaronia (lidera WiP na Śląsku pełniącego także funkcję wydawcy), Rinalda Betkiewicza (redaktora naczelnego), Krzysztofa Pióry, Bogdana Prejsa, Jarosława Treli, Witolda Trólki, i Konrada C. Kędera. Każda z tych osób wniosła znaczny wkład tekstowy i organizacyjny w powstanie pierwszego numeru. Pozostali autorzy stworzyli grono współpracowników pisma. Jedną z osób, które także przyczyniły się do powstania gazety, ale nie publikowały w pierwszym numerze, była Wiesława Rusin, w tamtym okresie studentka filologii polskiej UŚ, a kilka lat później absolwentka hungarystyki UW. Dzięki jej pośrednictwu zawiązała się bliższa współpraca między studentami socjologii UŚ (Katowice) i studentami polonistyki UŚ (ówcześnie Sosnowiec).
Część z autorów numeru pierwszego zdecydowała się występować pod własnymi nazwiskami, część zaś wolała posłużyć się pseudonimem (za publikację poza cenzurą groziły sankcje). W tej edycji rozwijamy skróty i dopisujemy nazwiska autorów w spisie treści, natomiast pozostawiamy je w pierwotnej formie przy tekstach. Przekłady z języka angielskiego były wspólnym dziełem redaktorów, źródła przekładów szczęśliwie udało się odnaleźć na stronach www magazynu „Peace”.
Przygotowując reedycję, dostosowaliśmy w tekstach pisownię do współczesnych zasad, poprawiliśmy istotne omyłki autorów oraz niektóre niezręczności stylistyczne. Pomimo tych, niewielkich w sumie, zmian teksty wyrażają ducha oryginałów, co było naszym zamiarem, a co łatwo sprawdzić, porównując je z reprodukowanymi w niniejszej edycji stronami numeru pisma z 1988 r. Strony oryginalnego wydania zostały zamieszczone w pomniejszeniu do 85%, z wyjątkiem strony z komiksem (95%).
Bardzo dziękuję wszystkim autorom polskim za zgodę na przedruk ich tekstów w niniejszej reedycji. Jeśli idzie o autorów obcych, to magazyn „Peace” od lat 80. udostępnia swoje publikacje na zasadach bliskich jednej z licencji Creative Commons.
Osobne podziękowania należą się Małgorzacie Nadwadowskiej za – niełatwą z powodu złej jakości zachowanych oryginałów – redakcję techniczną numeru.

Konrad C. Kęder

Spis treści

Reprint stron oryginalnego wydania
Fotografie Witolda Trólki _ Od ekologii po industriale
Od redakcji (1987), Od redakcji (2013), spis treści
Rinaldo A[ndrzej] B[etkiewicz] _ Cenzura i perswazja w kulturze masowej
Krzysztof P[ióro] _ Milcząca większość i inni
Jarosław Marek [Trela] _ Gorący tydzień w trzech odsłonach
Krzysztof P[ióro] _ Z Poematu dla kobiety
Bogdan P[rejs] _ Przygody dobrego Wojaczka Szwejka
Cezary Konrad Kęder _ Prolog i Epilog
Krzysztof Uniłowski _ Niemieckie opowiadania pornograficzne
Mariusz Kaniecki, Krzysztof Uniłowski _ Teraz my
Rinaldo A[ndrzej] B[etkiewicz] _ Struktury poetyckie: PENELOPA
Jarosław Marek [Trela] _ Stopnie (posłowie: Krzysztof P[ióro])
Zbigniew Herbert _ Wiersze
Cezary Konrad Kęder _ Autoagresja
Andrzej N[owojski] _ W stronę wolności. O Szkicach piórkiem Andrzeja Bobkowskiego
Bogdan P[rejs] _ Wiersze z cyklu Widokówki
Krzysztof P[ióro] _ Poezje
Witold Trólka - Polska alternatywa?
Rozmowa z Wojtkiem Jaroniem (rozmawiają przedstawiciele „FA”)
Wim Bartels _ Ruchy pokojowe na Wschodzie
Annabel Cathrall _ Krytyka ruchu pokojowego
Krzysztof P[ióro] _ Walka, ale bez przemocy
Narayan Desai - Jak dorastałem w aśramie Gandhiego

Kwartalnik literacki „FA-art” jest dofinansowywany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego

 

Więcej o cyklu „25-lecie „FA-artu”