Współczesne postsekularne zainteresowanie religią – nieredukowalne do prostodusznie, jeśli nie wręcz prostacko, pojmowanego jej „powrotu” – wydaje się nam inspirujące i warte kontynuacji, a jednocześnie wymagające rzetelnej refleksji nad jego przyszłością, przebiegiem i przyczynami. W efekcie zasygnalizowany w tytule monografii niniejszej splot (a może i supeł…) problemów i dyskursów jawi się zarazem jako obiecujący, jak i jako niezwykle złożony. Zdajemy sobie sprawę, że zaciskając się wciąż bardziej i bardziej, węzeł ten – jak w przypominającej przestrogę Gordionu miniaturze Zbigniewa Herberta – nie przestaje „kpić sobie z naszych wysiłków”. Zamiast jednak dobywać miecza, aby dokonać nieodwracalnego cięcia, chcielibyśmy mimo wszystko raz jeszcze zadać sobie kilka, ciągle niewczesnych, pytań, ufni w możliwość odnalezienia nowych na nie odpowiedzi, choć i pamiętający zarazem, że ich poszukiwanie – jak w Węźle gordyjskim pisze Herbert – „zakłada zgodę na błądzenie; bezradność wobec splątanej materii świata, cudowną ludzką niepewność i pokorną cierpliwość”. W jaki zatem sposób można mówić dziś o teologii i religijności, a do jakiego typu refleksji obligują nas wewnętrzne prawa tej i innych akademickich dyscyplin?Czy nie więzią one namysłu nad tym szczególnie frapującym typem więzi, jaki nazywamy religią? Czy można jeszcze uprawiać teologię na sposób ahistoryczny, stroniący od jakichkolwiek odniesień do ustaleń nauk społeczno-politycznych? Czyma sens podejmowanie interpretacji tekstów literackich i kulturowych bez świadomości ich kryptoteologicznych uwikłań? Czy możliwa jest inna, nowa refleksja nad religią i na czym miałaby ona polegać? Czy możliwe są więzi bez więzów?
Ze wstępu Piotra Bogaleckiego, Aliny Mitek-Dziemby i Tadeusza Sławka
Spis treści
Piotr Bogalecki, Alina Mitek–Dziemba, Tadeusz Sławek
Słowo wstępne
Część I
Agata Bielik–Robson (University of Nottingham)
Jewish Ulysses. Post–Secular Meditation on the Loss of Hope
Andrzej Zawadzki (Uniwersytet Jagielloński)
Wcielenie, obraz, ślad
Zbigniew Kadłubek (Uniwersytet Śląski)
Niewiara, czyli lęk
Joanna Soćko (Uniwersytet Śląski)
(Meta)physical Body Language. The Role of Food and Hunger in the Life of the Church
Agnieszka Kaczmarek (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie)
Who do I meet when I meet a stranger? Reading Thomas Merton and Emmanuel Levinas
Katarzyna Szkaradnik (Uniwersytet Śląski)
Przypadek zmieniany w przeznaczenie. O religijności tekstów i tekstualności religii z perspektywy hermeneutyki ponowoczesnej
Część II
Tomasz Kunz (Uniwersytet Jagielloński)
Indywidualizacja i więź wspólnotowa. Religia jako narzędzie samoidentyfikacji w świecie późnej nowoczesności
PrzemysŁaw Piwowarczyk (Uniwersytet Śląski)
Wspólnota ukryta w micie. Metody społecznego odczytywania tekstów religijnych na przykładach z literatury gnostyckiej
Danuta Sosnowska (Uniwersytet Warszawski)
„Modlitwa i bluźnierstwo”. Otwarcie na transcendencję czeskiej kultury
Stanisław Obirek (Uniwersytet Warszawski)
Stanisław Vincenz: Taniec przeciw konieczności
Krzysztof Krasuski (Uniwersytet Śląski)
Koncepcja wspólnoty według Tomasza Burka
Andrzej Pawelec (Uniwersytet Jagielloński)
Sports: A Modern Arena for the Sacred?
Adam Regiewicz (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie)
Teologia nowych mediów
Część III
Wacław Forajter (Uniwersytet Śląski)
Totemizm i ewolucja. O Drzewie latającym Sygurda WiŚniowskiego
Marta Łukaszewicz (Uniwersytet Warszawski)
„Pokorny herezjarcha Nikołaj” — Leskowa stosunki z Kościołem prawosławnym
Agnieszka Kaczmarek (Uniwersytet Adama Mickiewicza)
Opowiadając wspólnotę (Thomas Mann — Max Weber — Charles Taylor)
Maciej Stroiński (Uniwersytet Jagielloński)
Messiah the Destroyer: Jewish Eschatology Made Visible
Grzegorz Marcinkowski (Uniwersytet Śląski)
Ciało Ojca i „ciemny fluid”. Brunona Schulza pisanie wyobcowane
Joanna Stolarek (Uniwersytet Przyrodniczo–Humanistyczny w Siedlcach)
Hellish Bedlam and Search for Christian Values in Flannery O’Connor and Flann O’Brien Works
Alina Mitek–Dziemba (Uniwersytet Śląski)
Animal Theology: The Case for a Post–Secular Sacrality (With a Little Help from D. H. Lawrence)
Część IV
Tadeusz Sławek (Uniwersytet Śląski)
Bleak Liturgies. Thinking Faith in the Unblest Time
Anna Porczyk (Uniwersytet Warszawski)
Erri De Luca — mieszkaniec Biblii
Marek Mikołajec (Uniwersytet Śląski)
Dom ducha. Listy z Rzymu Morcinka i Kadłubka
Piotr Bogalecki (Uniwersytet Śląski)
„Zasupłany w rytmach”. Wykorzenienie Witolda Wirpszy jako poemat postsekularny
Tomasz Umerle (Uniwersytet Adama Mickiewicza)
Poezja Eugeniusza Tkaczyszyna–Dyckiego — próba interpretacji postsekularnej
Aleksander Nawarecki (Uniwersytet Śląski)
„Co mam nie wierzyć”. Justyna Bargielska i polskie zawstydzenie wiarą
Indeks nazwisk
Materiały prasowe